Właściwe zabezpieczenie ognioochronne przejść instalacyjnych to jeden z ważniejszych a jednocześnie trudniejszych etapów prac z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Profesjonalnie zaprojektowane i precyzyjnie wykonane dają oczekiwaną gwarancję bezpieczeństwa. Warto bowiem mieć na uwadze, że różnego typu zakłady produkcyjne czy obiekty przemysłowe ze względu na profil swojego działania stanowią duże ryzyko zagrożenia wybuchem pożaru.
Przejścia instalacyjne to z definicji zamknięcia otworów przejść instalacji kablowych oraz rur przez ściany i stropy stanowiące elementy oddzieleń przeciwpożarowych i co do zasady stawia się takie wymagania jak:
- szczelnie zamknięcie otworu przejść instalacji w stropach i ścianach,
- zachowanie wytrzymałości mechanicznej w standardowych warunkach eksploatacji jak i w przypadku pożaru,
- zapobieganie rozprzestrzeniania się ognia i dymu przez czas określony w klasie odporności ogniowej,
- zapobieganie podwyższaniu się temperatury zarówno na powierzchni danego przejścia instalacyjnego jak i na jego elementach co ma za zadanie przeciwdziałać zapaleniu się elementów instalacji oraz sąsiadujących z nimi składowanych materiałów.
Szczegółowe wymogi w zakresie zabezpieczenia ogniochronnego przepustów instalacyjnych można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Co do zasady, powinny mieć klasę odporności ogniowej (E I) wymaganą dla tychże elementów, a przepusty instalacyjne o średnicy większej niż 0,04 m w ścianach i stropach pomieszczenia zamkniętego (dla których wymagana klasa odporności ogniowej jest nie niższa niż E I 60 lub R E I 60, a niebędących elementami oddzielenia przeciwpożarowego) powinny mieć klasę odporności ogniowej stropów i ścian danego pomieszczenia. Dodatkowo przejścia instalacji przez zewnętrzne ściany budynku, znajdujące się poniżej poziomu terenu, powinny być zabezpieczone przed możliwością przenikania gazu.
Powyższe przepisy regulują zastosowanie właściwych zabezpieczeń przejść instalacyjnych, jednak bardzo często w obiektach przemysłowych występują instalacje ponadnormatywne, które ze względu na duże gabaryty wykraczają poza standardowe aprobaty techniczne. Duże obciążenie związane z ryzykiem wybuchu i możliwego rozprzestrzeniania się pożaru dotyczą zarówno obiektów, w których znajdują się materiały łatwopalne, ale również w takich, gdzie występuje skupisko różnego typu technologii. Dlatego niezwykle istotne jest odpowiednie ich wydzielenie za pomocą ścian przeciwpożarowych jak i zabezpieczenia wszelkich instalacji, które w nich są przeprowadzane. W wielu przypadkach bowiem spotykamy się z instalacjami o średnicy wielokrotnie przekraczającej standardowe, a do tego rodzaj i grubość zastosowanej izolacji również wykraczają poza przyjęte normy w rozwiązaniach systemowych i są efektem indywidualnego projektu dostosowanego do potrzeb danej instalacji. Dlatego najlepszym rozwiązaniem w takim wypdaku jest wykonanie raportu badań ogniowych i na jego podstawie zaprojektowanie na potrzeby konkretnej inwestycji właściwego zabezpieczenia przeciwpożarowego przejść instalacyjnych. Takie podejście pozwoli na przygotowanie Indywidualnej Dokumentacji Technicznej, będącej podstawą właściwej realizacji zabezpieczeń antyogniowych przejść instalacyjnych dla różnego typu instalacji ponadnormatywnych, i daje gwarancję zaakceptowania zastosowanych rozwiązań przy ostatecznym odbiorze danej inwestycji.
Przy okazji warto także wspomnieć, że sposób zabezpieczenia przejść instalacyjnych powinien uwzględnić obowiązujące dla danego systemu wymagania określone w tzw. Aprobacie Technicznej, a wszelkie odstępstwa powinny zostać pozytywnie zaopiniowane przez uprawnioną do tego jednostkę badawczą.
Aktualnie do podstawowych systemów stosowanych w zabezpieczeniach przejść instalacyjnych na rynku możemy zaliczyć przejścia instalacyjne:
- z płyt z wełny mineralnej,
- farb ognioochronnych,
- zabezpieczone zaprawą ognioochronną,
- zabezpieczone poduszkami ognioochronnymi,
- zabezpieczone dławikami kablowymi,
- zabezpieczone bloczkami ognioochronnymi,
- zabezpieczone masami uszczelniającymi czy specjalnymi piankami,
- zabezpieczone tasą z piaskiem.
W przypadku przejść instalacyjnych rur niepalnych zabezpieczenie w dużej mierze polega na przeciwdziałaniu przewodzenia ciepła i uszczelnieniu przejścia rury, co ma za zadanie nie dopuścić do przenikania dymu i gazów.
Projektując zabezpieczenia przejść instalacyjnych warto mieć na względzie, że ich nieprawidłowe wykonanie może w przypadku pożaru doprowadzić do poważnego ograniczenia ich funkcji zabezpieczającej i w konsekwencji prowadzić do rozprzestrzeniania się pożaru.